علائم کمبود ویتامین دی
ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است. ترکیبات ویتامین دی شامل ویتامین D1، D2 و D3 میشود.وقتی بدن در معرض نور خورشید قرار میگیرد به طور طبیعی ویتامین D تولید میکند. علاوه بر نور آفتاب ویتامین D میتواند از طریق برخی غذاها و مکملهای غذایی هم به بدن ما برسد.بطور کلی این ویتامین چند نقش مهم در بدن دارد که مهمترین آنها تنظیم جذب کلسیم و فسفر و تسهیل عملکرد سیستم ایمنی بدن است و به همین دلیل باید کمبود ویتامین دی را جدی گرفت.ویتامین دی در رشد طبیعی بدن، استحکام استخوانها و تقویت سیستم ایمنی بدن نقش مهمی را ایفا میکند.در ادامه این مقاله به بررسی عوارض کمبود ویتامین دی، بیماریهای مرتبط با آن و منابعی که این کمبود را جبران میکنند خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید!
فهرست مطالب
کمبود ویتامین D چه عوارضی به همراه دارد؟
اکثر افرادی که کمبود ویتامین دی دارند معمولا علائم خاصی را تجربه نمیکنند. با این حال کمبود آن بطور کلی میتواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- درد و خستگی
- ضعف عضلات بدن یا استخوانها
- شکستگی به خصوص در پاها و لگن
- انقباض عضلانی
اگر کمبود این ویتامین مزمن باشد باعث بر هم خوردن تعادل هورمونها و پدید آمدن عوارض ثانویه زیر میشود:
- مشکلات خود ایمنی زیرا ویتامین دی تنظیم کننده سیستم ایمنی است
- بیماری ام اس که سلولهای عصبی انتقال دهنده پیام از مغز به سایر قسمتهای بدن را تحت تاثیر قرار میدهد
- عفونتها زیرا ویتامین دی دارای خاصیت ضد التهابی است
- برخی سرطانها از جمله سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ
- بیماری قلبی
- دیابت زیرا ویتامین دی به تنظیم سطح قند خون کمک میکند
- فشار خون بالا زیرا مطالعات نشان داده است که این ویتامین به کاهش سطح کلسترول و فشار خون بالا کمک میکند
برای تشخیص کمبود ویتامین دی باید به پزشک مراجعه کنید. با یک آزمایش ساده مشخص میشود آیا شما با کمبود ویتامین دی مواجه هستید یا خیر. این مسئله میتواند از طریق آزمایش خون یا عکس برداری ایکس ری تشخیص داده شود.
بهترین منابع ویتامین دی
منابع ویتامین دی
بیشترین مقدار ویتامین دی دریافتی افراد از طریق نور خورشید است. به هر حال همه نمیتوانند فقط به منبع آفتاب بسنده کنند زیرا کمبود این ویتامین منجر به بیماریهای خطرناکی مانند پوکی استخوان میشود. بنابراین لازم است توجه بیشتری به استفاده از این ویتامین شود و از منابع دیگری برای تامین آن استفاده شود.
غذا
منابع غنی از ویتامین دی شامل موارد زیر میشود:
- ماهی سالمون
- زرده تخم مرغ
- پنیر
- جگر
- قارچ
- شیر غنی شده با ویتامین دی
- غلات
- آبمیوههای غنی شده با ویتامین دی
مکملهای غذایی
مکملهای ویتامین دی به صورت ویتامین D3 یا D2 وجود دارند. که با مشورت و تجویز پزشک میتوانید برای بالا بردن سطح این ویتامین استفاده کنید.
مکملهای ویتامین دی به صورت قرص و آمپول استفاده میشود. توصیههای مختلفی درباره اینکه استفاده از کدام بهتر است میشود ولی در هر حال الویت با توصیه و تجویز پزشک شماست.
در گرفتن آمپول ویتامین در ابتدا سطح این ویتامین بسیار بالا میرود ولی بعد از مدتی دچار افت سمیشود، با این حال استفاده از قرصهای ویتامین دی این نوسانات را کمتر میکند.
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
اینکه در چه زمانی از روز، چه فصلی ودر چه آب و هوایی در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش آن قرار بگیرید در مقدار جذب ویتامین دی موثر است. مثلا در فصلهای مختلف نور خورشید با زاویههای مختلف و شدت متفاوت میتابد، بنابراین در معرض مقدار متفاوتی از اشعه فرابنفش قرار خواهید گرفت.
توجه داشته باشید که باید در معرض نور مستقیم خورشید باشید و از پشت شیشه نور آفتاب تاثیری ندارد.
برخی محققان توصیه میکنند روزانه یا حداقل 2 بار در هفته بدون کرم ضدآفتاب بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر به مدت 5 تا 30 دقیقه در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آفتاب موجب سرطانهای پوستی میشود، بنابراین تعادل را حفظ کنید.
علت و عوامل ایجاد کمبود ویتامین دی چیست؟
عوامل و دلایلی هستند که بر روی توانایی هر فرد برای جذب ویتامین دی تاثیر میگذارند
- زندگی در محیطی که آلودگی زیاد است و امکان بیرون از خانه ماندن به مدت طولانی نیست و به سلامتی آسیب میرساند
- استفاده از ضد آفتاب
- گذراندن زمان زیادی در محیط سر بسته
- زندگی در شهرهای بزرگ که ساختمانها مانع نور آفتاب میشوند
- هر چه رنگ پوست تیرهتر باشد ملانین کمتری در سطح پوست وجود دارد و ویتامین دی کمتری میتواند جذب کند.
این عوامل میتواند سطح جذب ویتامین دی را کاهش دهد. به همین دلیل بهتر است مقداری از ویتامین دی مورد نیاز بدن خود را از طریق مکملهای این ویتامین دریافت کنید.
بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین دی چیست؟
عوارض کمبود ویتامین دی
ویتامین دی نقش مهمی در مبارزه با بیماریها دارد و کمبود این ویتامین ممکن است مشکلات زیر را در بدن به وجود آورد:
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری ام اس: مطالعهای در سال 2018 نشان داده است که کمبود ویتامین دی احتمال ابتلا به بیماری ام اس، که یک بیماری خود ایمنی محسوب میشود را بالا میبرد.
- افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی: کمبود ویتامین دی احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی مانند فشار خون بالا، نارسایی و سکته قلبی را افزایش میدهد.
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری های سیستم ایمنی: تحقیقات نشان میدهد که احتمال ابتلا به بیماریهای مربوط به سیستم ایمنی و عفونت در افرادی که کمبود ویتامین دی دارند بیشتر است.
- چه دوزی از ویتامین دی برای سنین مختلف توصیه میشود؟
برای مصرف ویتامینها و مکملها حتما با پزشک مشورت کنید. با این حال به طور کلی برای بازههای سنی مختلف دوزی از ویتامین دی پیشنهاد میشود.
| میزان مصرف روزانه | بازه سنی |
|---|---|
| 400 IU (10 mcg) | نوزاد 0-12 ماهه |
| 600 IU (15 mcg) | کودکان 1-18 سال |
| 600 IU (15 mcg) | بزرگسالان تا 70 سال |
| 800 IU (20 mcg) | بزرگسالان بیشتر از 70 سال |
| 600 IU (15 mcg) | زنان باردار و شیرده |
چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی هستند؟
بعضی افراد با ویژگیهای ژنتیکی، روش زندگی متفاوت و … بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی هستند:
- نوزادان معمولا در معرض کمبود ویتامین دی هستند و شیر مادر به تنهایی نمیتواند نیاز نوزادان را برطرف کند. معمولا تا دو سالگی دوز مشخصی از این ویتامین برای نوزادان تجویز میشود.
- سالمندان با افزایش سن توانایی پوست برای تولید ویتامین دی کاهش پیدا میکند. از طرفی سالمندان زمان زیادی را در خانه میگذرانند.
- افرادی که زمان زیادی را در فضای سربسته میگذرانند و به همین واسطه بسیار کم در معرض نور خورشید، که منبع اصلی ویتامین دی است، قرار میگیرند.
- افرادی که رنگ پوست تیره دارند بیشتر در معرض کمبود ویتامین دی هستند. مقدار بیشتر رنگدانه ملانین در لایه اپیدرم پوست باعث کاهش توانایی پوست در تولید ویتامین دی از نور خورشید میشود.
- کسانی که مبتلا بیماریهای هستند که جذب چربی را مختل میکند. ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است، بنابراین اختلال در جذب چربی موجب کمبود این ویتامین میشود.
- افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 30 سطح جذب ویتامین دی کمتری نسبت به بقیه دارند.
- کسانی که تحت عمل بای پس معده قرار گرفتهاند ممکن است با مشکل کمبود ویتامین دی مواجه شود زیرا در این عمل بخشی از قسمت ابتدایی روده کوچک جایی که برای جذب ویتامین است دور زده میشود.
فواید ویتامین دی در بدن چیست؟
فواید ویتامین دی
ویتامین دی روی تنظیم خلق و کاهش افسردگی موثر است
نتیجه مطالعهای که روی 7534 نفر صورت گرفت مشخص شد که افرادی که تجربه احساسات منفی و بالا و پایین شدن خلق را داشتند بعد از مصرف ویتامین دی علائم بهبود در آنها پدیدار شده است.
مطالعهای دیگر نشان میدهد که کمبود این ویتامین یک عامل خطر برای اضطراب و افسردگی است.
کمک به کاهش وزن
نتیجه یک مطالعه روی افرادی که قصد کاهش وزن داشتند و علاوه بر برنامه غذایی مکمل ویتامین دی دریافت میکردند نشان داد که افرادی که مکمل دریافت میکردند در کاهش وزن موفقتر بودهاند. در واقع مطالعاتی نشان داده است که ویتامین دی اثر سرکوب کننده اشتها دارد.
حتما توجه کنید که مقدار بیش از حد این ویتامین با عوارض همراه است، بنابراین باید دوز مصرفی با مشورت پزشک استفاده شود.
برای انرژی داشتن در طول روز و حفظ سلامت نیاز است حتما آزمایشهای لازم را انجام دهیم تا از سلامت خود مطمئن شویم. اگر شما هم از علائمی که در این مقاله گفته شد دارید حتما در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید و از توصیههای مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب و خوردن غذاهای سرشار از ویتامین دی استفاده کنید.
اگرتجربه ای از استفاده از ویتامین دی دارید با ما درباره تغییرات مشاهده شده قبل و بعد از مصرف این ویتامین در کامنتها صحبت کنید و تجربیاتتان را در اختیار دیگران هم قرار دهید.
منابع:
نویسنده: فرزانه باباعلی
