فواید گیاهخواری برای محیط زیست

وقتی صحبت از گیاهخواری و محیط زیست می‌شود، بسیاری از افراد نمی‌دانند انواع گیاهخواری دقیقا چه کمکی می‌تواند به محیط زیست کند. واقعیت این است که برای پرورش هر دام که توسط انسان مصرف می‌شود، فضای زیادی از زمین اشغال شده و بر اثر چرا از بین می‌رود، آب زیادی مصرف می‌شود، سوخت‌های فسیلی برای پروسه حمل و نقل و … مورد استفاده قرار می‌گیرند و صدها اتفاق دیگر که وقتی آن‌ها را در مقیاس بزرگتر بررسی کنیم، متوجه می‌شویم فاجعه‌ای زیست محیطی در اطراف ما در حال شکل‌گیری است. فاجعه‌ای که بسیاری به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند درباره آن صحبت نکنند.

در این مقاله از به‌اینه به سراغ رابطه بین گیاهخواری، وگانیسم و محیط زیست می‌رویم و با دلایل منطقی و علمی، نشان می‌دهیم که گیاهخواری برای محیط زیست مزایای بسیاری به دنبال دارد.

کاهش گرمایش جهانی با گیاهخواری

گرمایش کره زمین

ما انسان‌ها هر سال حدود 230 میلیون تن گوشت حیوانات را مصرف می‌کنیم. این میزان تقریبا دو برابر بیشتر از میزان مصرف گوشت در سی سال گذشته است. جالب است که بدانید در سراسر دنیا چهار گونه جانوری مرغ، گاو، گوسفند و خوک پرورش داده می‌شوند که هر کدام برای پرورش یافتن به زمین‌های وسیع و آب زیاد نیاز دارند، باعث انتشار متان و گازهای گلخانه‌ای می‌شوند و میزان زباله‌هایی که از خود به جا می‌گذارند، با کوه‌ها برابری می‌کند.

در این میان نکته مهم این است که گوشت خوار بودن ما چه میزان فشاری را بر سیستم‌های زیست محیطی وارد می‌کند؛ جواب این سوال این است که میزان فشار بسیار زیاد است؛ اما اعداد و ارقام دقیق نیستند. در سال 2006 سازمان ملل تخمین زد که میزان گازهای گلخانه‌ای منتشر شده بر اثر پرورش حیواناتی که گوشت‌شان را می‌خوریم، حدود 18 درصد از کل گازهای منجر به گرمایش جهانی را تشکیل می‌دهد. این میزان حتی از آلودگی تولید شده توسط ماشین‌ها، هواپیماها و تمامی انواع وسایل حمل و نقل دیگر بیشتر بود. بنابراین طبیعی است که بر رابطه مستقیم گیاهخواری و محیط زیست تاکید کنیم.

حیوانات بر خلاف گیاهان که به تولید اکسیژن می‌پردازند، نیتروس اکساید، متان و سایر گازهای آلاینده را نه فقط از طریق کود دامی بلکه در طول زندگی‌شان تولید می‌کنند. این موارد هم که به راحتی منجر به افزایش سطح گرمایش کره زمین خواهد شد و آینده آن را به خطر خواهد انداخت. به جز پرورش حیوانات، مراحل مختلف این کار مثل بسته بندی و حمل و نقل فرآورده‌های دامی نیز نسبت به گیاهان آلودگی بیشتری ایجاد می‌کند. کارخانه‌های تولید کننده فرآورده‌های دامی در آمریکا سالانه تقریبا 17 درصد از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند که رقم بزرگی به شمار می‌آید و منجر به انتشار کربن می‌شود.

درصدی که در سال 2006 به دست آمده بود، در سال 2009 مجددا بازنگری شد و به رقم 51 درصد رسید؛ یعنی بیش از نیمی از گازهای منجر به ایجاد گرمایش زمین از پرورش دام برای استفاده از گوشت آن تولید می‌شود. جالب است بدانید این رقم به راحتی با برچسب «ساده انگارانه بودن» مواجه شد. بنابراین اگر بتوان سبک زندگی را به سمت گیاهخواری برد، در میان فواید وگان شدن قطعا می‌توان کمک به کاهش گرمایش جهانی را به عنوان یک مزیت عالی معرفی کرد.

نجات زمین از بی‌حاصل شدن

تقریبا 30 درصد فضای خاکی غیر یخی کره ما برای پروش دام مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ فضایی که اگر به تولید محصولات کشاورزی اختصاص داده شود، می‌تواند گرسنگی را در بسیاری از کشورهای جهان از بین ببرد. به خصوص که در حال حاضر حدود یک میلیارد نفر از مردم این کره خاکی، غذای کافی برای خوردن ندارند و تخمین زده می‌شود این تعداد، طی 50 سال آینده، به سه برابر برسد.

جالب است بدانید در کشورهای در حال توسعه میل به خوردن گوشت رو به افزایش گذاشته است و همین مسئله هم نه تنها زنگ خطری برای منابع این کشورها محسوب می‌شود؛ بلکه خطری برای کل زمین به شمار می‌آید و تاکید دیگری بر ارتباط بین گیاهخواری و محیط زیست ماست.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنیم، وسعت زمینی است که اصطلاحا به گوشتخواران اختصاص داده می‌شود. در حالی که یک خانواده بنگلادشی که با استفاده از برنج، حبوبات، سبزیجات و میوه روزگار می‌گذرانند، تنها به یک هکتار زمین نیاز دارند؛ یک خانواده آمریکایی که سالانه 122 کیلوگرم گوشت مصرف می‌کند، به فضایی حدودا 20 برابر بزرگتر نیازمند هستند.

بنابراین زمین‌ها صرف دامپروری می‌شوند، در حالی که اگر غلاتی را که به حیوانات می‌دهیم، صرف تغذیه مستقیم انسان‌ها می‌شد، تعداد افرادی که می‌توانستند درست تغذیه کنند، حداقل دو برابر بیشتر می‌شد، زمین بر اثر چرای بیش از حد برای پرورش دام شکننده نمی‌شد، فرسایش خاک کمتر شده و در نهایت بیابان‌زایی و احتمال بروز سیل نیز کاهش می‌یافت. پس طبیعی است که بگوییم یکی دیگر از موارد تاثیر گیاهخواری و طبیعت بر یکدیگر داشتن زمینی است که برای ترمیم خود زمان کافی را به دست می‌آورد، سرسبزتر باقی می‌ماند و شاهد گرسنگان کمتری خواهد بود.

کاهش مصرف آب، مهم‌ترین ارتباط گیاهخواری و محیط زیست

تاثیر گیاهخواری بر کاهش مصرف آب

زمانی که مشغول خوردن یک مرغ هستید یا یک استیک را نوش جان می‌کنید، در حقیقت آبی را که برای رشد حیوان مصرف شده است، نیز مورد مصرف شما قرار می‌گیرد. “جان رابینز” که یک نویسنده گیاهخوار است، می‌گوید محاسبه کرده که برای تولید تقریبا نیم کیلوگرم سیب زمینی، گندم، ذرت و برنج به ترتیب به 27، 48، 76 و 103 کیلوگرم آب نیاز داریم. در حالی که برای تولید نیم کیلو گوشت گاو به 9000 لیتر یا بیش از 9071 کیلوگرم آب نیاز است. برای تولید یک لیتر شیر نیز به 1000 لیتر آب نیاز داریم.

همین اعداد و ارقام به ظاهر ساده نشان می‌دهند که مقید بودن به اصول گیاهخواری و حذف یا کاهش مصرف گوشت چطور می‌تواند به حفظ منابع آبی زمین کمک کند. در حقیقت افزایش جمعیت گیاهخواران جهان مساوی است با افزایش حفظ منابع آبی و دفع خطراتی مثل جنگ آب که به ویژه کشورهای کم آب را تهدید می‌کند.

در عین حال دقت داشته باشید که آبی که صرف دامپروری می‌شود، می‌تواند صرف رشد محصولات کشاورزی شود، به همین دلیل منطقی است که بگوییم محصولات کشاورزی نیز بر اثر دامپروری با تهدید جدی رو به رو هستند؛ دلیلی که بار دیگر بر رابطه مستقیم وگانیسم و محیط زیست سالم تاکید می‌کند.

کاهش جنگل زدایی

حدود سه دهه است که کشاورزی تجاری در سطح جهانی به جنگل‌های استوایی رو آورده است؛ نه برای اینکه از چوب درختان موجود در این جنگل‌ها استفاده کند؛ بلکه برای استفاده از زمین‌های آن برای چرای دام‌ها یا کشت سویا و استفاده از روغن پالم.

در گزارشی که در گاردین منتشر شده است؛ گفته شده که میلیون‌ها هکتار از درختان جنگل‌های بارانی برای تهیه همبرگر آمریکایی‌ها یا برای تامین خوراک دام اروپایی‌ها، چینی‌ها و ژاپنی‌ها از بین می‌رود. سازمان «دوستان زمین» اعلام کرده است که سالانه حدود 6 میلیون هکتار از زمین‌های جنگلی، مساحتی معادل دو برابر کشور بلژیک، به زمین کشاورزی تبدیل می‌شود؛ زمین‌هایی که قرار است خوراک دام‌ها و طیورات را تامین کند. به خصوص که در حال حاضر سویا به غذای اصلی مرغ در دنیا تبدیل شده است.

بنابراین خدمت دیگری که می‌توان با انواع گیاهخواری، وجترین بودن، وگان بودن و …،به محیط زیست کرد، نجات جنگل‌ها از قطع درختان است. وگانیسم و محیط زیست چنان رابطه تنگاتنگی در این مورد دارند، که می‌توان گفت نخوردن گوشت حیوانات برای هر کدام از ما می‌تواند با مراقبت از چندین درخت و جلوگیری از قطع شدن‌شان هم‌معنی باشد.

کمک به جلوگیری از مسموم شدن زمین

انتشار کربن

اگر بگوییم که یک مزرعه پرورش دام می‌تواند به اندازه یک شهر زباله تولید کند، بی‌راه نرفته‌ایم. واقعیت این است که به ازاری هر کیلوگرم گوشت گاو، حدود 40 کیلوگرم کود حیوانی تولید می‌شود! کود و ادرار دام‌ها اغلب به تالاب‌های زباله بسیار بزرگی ریخته می‌شوند که احتمال شکستن و نشت آن‌ها به طبیعت بسیار بالاست. بنابر گزارش گاردین سالانه ده‌ها هزار کیلومتر از رودخانه‌ها در آمریکا، اروپا و آسیا به دلیل همین آلودگی‌ها، مسموم می‌شوند. نشت میلیون‌ها گالن زباله از یک حوضچه مزرعه پرورش خوک در سال 1995، باعث مرگ 10 میلیون ماهی در کارولینای شمالی شد.

این مسمومیت به جز عوارض زیست محیطی رایج، می‌تواند به راحتی تنوع زیستی حیوانات دیگر را تهدید کرد و به هم خوردن نظم اکوسیستم را به دنبال داشته باشد؛ موردی که دلیلی معقول بر تاکید بر رابطه گیاهخواری و محیط زیست به شمار می‌آید.

گیاهخواران، دوستداران اصلی زمین

همان‌طور که طی چند دلیل بالا اشاره کردیم، بین گیاهخواری و محیط زیست رابطه مستقیم وجود دارد؛ هر چند افراد گوشتخوار دلایل مخالفت با گیاهخواری خاص خودشان را دارند؛ باید بگوییم که واقعیت چیز دیگری است. واقعیت این است که زمین ما ظرفیت تحمل این سطح از فشار را که بر اثر پرورش دام به آن تحمیل می‌شود، ندارد. از طرف دیگر سود صنایع مختلف در پرورش دامداری است و همین سود مانع از اعلام انبوه مزایای گیاهخواری برای جهانیان شده و نمی‌گذارد قوانین لازم به درستی در سطح جهانی وضع شوند.

در چنین شرایطی حتی اگر نمی‌توانید گیاهخوار شوید، می‌توانید سعی کنید مصرف گوشت را در خانواده خود کاهش دهید. کاهش مصرف گوشت، به کاهش تقاضای عمومی منجر شده و شاید این مسئله بتواند کمک بزرگی به حفظ تنها سیاره‌ای که برای زندگی به آن دسترسی داریم، منجر شود.

منابع:

theguardian.com
environment.com

نویسنده: تارا ذکائی