طرز تهیه کمپوست خانگی

در خانه همه ما زباله‌های تجزیه پذیری وجود دارند که باید خیلی زود آن‌ها را از محیط خارج کنیم؛ وگرنه بوی بد و آلودگی فضای خانه را برمی‌دارد؛ حالا فرض کنید یک نفر بیاید و روشی را به شما معرفی کند که بتوانید از طریق آن، نه فقط از دست زباله‌ها راحت شوید؛ بلکه بتوانید به محیط زیست کمک کرده و در عین حال درآمدی هم به دست آورید! کسی که قرار است این روش را معرفی کند، بهینه است و نام این روش کمپوست سازی خانگی است؛ روشی که در این مقاله درباره جزئیات آن صحبت می‌کنیم، درباره مواد لازم اولیه‌اش توضیح می‌دهیم و هر جزئیاتی را که به آن نیاز دارید، برایتان خواهیم گفت.

کمپوست خانگی چیست؟

کمپوست خانگی مجموعه‌ای است از دو دسته زباله که تحت عنوان زباله‌های سبز و زباله‌های قهوه‌ای شناخته می‌شوند. ترکیب این دو دسته در کنار هم و در طی زمان، منجر به تجزیه کلیه مواد شده و در نهایت ماده‌ای به نام کمپوست را که شباهت زیادی به خاک دارد و سرشار از مواد مغذی برای تغذیه گیاهان است، به شما ارائه خواهد داد. بنابراین می‌توان این کمپوست را تا حدود زیادی به کود گیاهی و در عین حال ارگانیک شبیه دانست که مزایای زیادی برای گیاهان به دنبال دارد؛ می‌تواند مواد مغذی مورد نیاز برای رشد بهترشان را فراهم کند و گیاهان سالم‌تری را بپرورد. با این وجود، تغذیه کردن بهتر گیاهان، تنها مزیت کمپوست سازی خانگی نیست.

کمپوست سازی خانگی چه مزایایی دارد؟

استفاده از کمپوست به جز اینکه به رشد و سلامت بیشتر گیاهان کمک می‌کند، مزایای دیگری هم دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

• کاهش حجم زباله‌های روزمره:

  احتمالا می‌دانید که برای مراقبت از زمین، لازم است تا حجم هر زباله‎‌ای را به کمترین میزان رسانده، ترجیحا رطوبت را از آن گرفته، آن را تفکیک کرده و سپس دور بیندازید. این کار باعث می‌شود زمین فرصت بیشتری برای ترمیم خود داشته باشد، منابع اولیه از طریق بازیافت مجدد، حفظ شوند و زباله‌ها با دردسر کمتری تجزیه شوند. در روش کمپوست سازی خانگی نیز قرار است حجم زباله‌های روزمره شما کم شده و با این کار به مادر زمین، برای بازسازی بهتر خود، کمک کنید.

• کسب درآمد از زباله‌های رایگان:

  بسته به اینکه چه روشی را برای ساخت کمپوست خانگی به کار بگیرید و اینکه حجم زباله‌های تولید شده توسط خانواده شما یا کسب و کارتان چقدر باشد، شما می‌توانید میزان متفاوتی کمپوست تولید کرده و یا خودتان از آن استفاده کنید و یا آن را به فروش خرده یا عمده برسانید. بنابراین به همین راحتی می‌توانید از زباله‌هایی که به ظاهر هیچ ارزش مادی ندارند، درآمد به دست آورید.

سطل کمپوست خانگی ؛ اولین چیزی که به آن نیاز دارید

سطل مخصوص کمپوست

دنیای سطل کمپوست، دنیای متنوعی است و شامل انواع سطل کمپوست خانگی، سطل نیمه صنعتی و سطل صنعتی می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. اولین و مهم‌ترین نکته برای خریداران، توجه به حجم سطل است، به این صورت که حجم سطل باید با حجم زباله تولیدی توسط آن‌ها مطابقت داشته باشد. سطل‌های کمپوست می‌توانند وزن‌های متغیری از زباله را، از شش کیلوگرم گرفته تا 100 کیلوگرم پوشش دهی کنند. همچنین بعضی انواع سطل‌ها، به ویژه مدل‌های نیمه صنعتی و صنعتی مدت زمان تجزیه زباله را افزایش داده و سرعت تولید کمپوست را بالا می‌برند. در مقابل سطل‌های کمپوست خانگی معمولی که اغلب از فلز یا پلی اتیلن ساخته شده‌‌اند، نقش زیادی در کاهش زمان تجزیه و درست شدن کمپوست ایفا نمی‌کنند، چون قاعدتا حجم زباله‌های تولید شده خانگی هم خیلی زیاد نیست.

نکته دیگری که خوب است به آن هم توجه داشته باشید، قیمت این سطل‌هاست. سطل کمپوست خانگی بسته به جنس، ظرفیت و قابلیت‌هایی که دارد ( مثلا برقی است یا معمولی)، قیمت متغیری خواهد داشت که حتما دستخوش نوسانات اقتصادی است. در زمان نوشتن این مقاله قیمت سطل کمپوست خانگی ساده  با کمترین قیمت، چند صد هزار تومان و سطل‌های پیشرفته کمپوست ساز خانگی قیمتی حدود 12 تا 17 میلیون تومان را به خود اختصاص داده‌اند.

چه کسانی می‌توانند کمپوست سازی خانگی کنند؟

با خواندن قیمت سطل‌های کمپوست ممکن است از خریدشان دل‌زده شوید؛ به همین دلیل لازم است خیلی فوری بگوییم که اولا می‌توانید از سطل زباله‌های ساده درب‌دار هم به عنوان سطل کمپوست استفاده کنید؛ به خصوص اگر عجله‎ای برای رسیدن به کمپوست نهایی ندارید و ثانیا، از سطل‌های پیشرفته می‌توان برای مجتمع‌های مسکونی با تعداد واحدهای کم یا زیاد استفاده کرد تا هزینه خرید سطل بر افراد تقسیم شده و کمتر شود. البته این نکته مستلزم این است که همسایه‌هایی داشته باشید که به محیط زیست همان‌قدر اهمیت بدهند که انگار محیط منزل شخصی‌شان است.  برای این کار هم شما به عنوان یک طرفدار محیط زیست دغدغه‎مند،  می‌توانید مشوق خوبی برایشان باشید.

ورمی کمپوست خانگی یا کرم‌هایی که زباله می‌خورند

ورمی کمپوست خانگی

ورمی کمپوست خانگی یا کرم کمپوست خانگی، نوعی کرم است که به عنوان دستیار طبیعت وارد عمل شده و چند برابر جثه کوچک خود زباله می‌خورد. این کرم‌ها به طور عمده دو کار را به نحو احسن انجام می‌دهند:

• افزایش سرعت تجزیه زباله: کرم‌ها می‌توانند سرعت تجزیه زباله‌های شما را بالا برده و فرایند رسیدن به ورمی کمپوست خانگی را سرعت ببخشند. در حالت عادی ممکن است تجزیه زباله‌ها بسته به حجمی که دارند، زمان‎بر بوده و حتی تا چندین ماه طول بکشد؛ اما این کرم‌ها به عنوان کاتالیزور یا سرعت‌دهنده حضور دارند تا سرعت تولید کمپوست را بالا ببرند.
• جا به جا کردن خاک: در هنگام تهیه کمپوست، نیاز است تا هرازگاهی به جا به جا کردن زباله‌ها و اصطلاحا هم زدن آن‌ها بپردازید؛ اما زمانی که از کرم کمپوست خانگی استفاده کنید، دیگر نیازی به این کار ندارید، چون کرم‌‌ها خودشان این کار را به بهترین شکل انجام می‌دهند.

به جز دو نکته بالا، این کرم‌ها بعد از مدتی شروع به زیاد شدن می‌کنند و اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید آن‌ها را به مراکز پرورش ورمی کمپوست خانگی بفروشید و از این طریق هم به درآمد برسید. با وجود این، استفاده از این روش به کسانی که از حشرات فراری هستند و فضای کافی برای پرورش این کرم‌ها را ندارند، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. اگر خواستید از این کرم‌ها کمک بگیرید، بهتر است حتما حیاط یا باغچه مجزایی داشته باشید.

کمپوست خانگی قارچ ، سخت‌ترین کمپوست خانگی

کمپوست قارچ

کمپوست خانگی قارچ همان کمپوستی است که برای پرورش قارچ از آن استفاده می‌شود و بر خلاف تصور بعضی افراد، ربطی به تهیه کمپوست از قارچ ندارد. جالب است بدانید تهیه کمپوست قارچ خانگی به مراتب سخت‌تر از تهیه انواع کمپوست ساده است؛ به همین دلیل هم بسیاری افراد، به ویژه پرورش‌دهندگان قارچ، خرید کمپوست قارچ خانگی را به تولید آن ترجیح می‌دهند. با وجود این اگر کنجکاو هستید بدانید برای تولید کمپوست قارچ خانگی به چه موادی نیاز دارید، باید بگوییم حرف اول را در تهیه کمپوست خانگی قارچ، کاه و کلش غلاتی مثل گندم می‌زند. کلش گیاهان همان بافت پوشال مانند خشکی است که اغلب به عنوان پوش برگ شناخته شده و به محافظت از بذر می‌پردازد.

برای تولید کمپوست به جز مقادیر بالای کاه یا کلش که در ابعاد کوچک بین هشت تا 14 سانتی‌متری خرد شده‌اند، به کیسه پلاستیکی، سطل و قابلمه هم نیاز دارید. شما باید کلش‌ها و کاه‌های خرد شده را در قابلمه ریخته، روی‎شان را با آب بپوشانید و سپس روی شعله بگذارید تا آب جوش بیاید. سپس نیم ساعت کاه‌ها را بجوشانید و گاهی آن را هم بزنید. بعد از این کارها محتویات قابلمه را آبکشی کنید و اجازه دهید تا خنک شوند. این محتویات را می‌توانید به کیسه پلاستیکی یا سطل منتقل کرده و سپس بذر قارچ را به آن اضافه کنید. به همین ترتیب یک لایه کاه و کلش و یک لایه بذر اضافه کنید تا کیسه یا سطل شما پر شود. درب سطل یا کیسه را ببندید و آن را در دمای مناسب و دور از تابش مستقیم نور قرار دهید. معمولا پس از 14 الی 30 روز کمپوست خانگی قارچ آماده خواهد شد. همان‌طور که مشاهده کردید، دردسرهای تهیه کمپوست قارچ خانگی زیاد است، به همین دلیل هم خرید کمپوست قارچ خانگی مستلزم صرف هزینه بیشتری خواهد بود.

مواد لازم برای تهیه کمپوست خانگی

حالا که تکلیف خیلی نکات درباره کمپوست خانگی مشخص شد، وقت آموزش روش تهیه آن رسیده است. برای اینکه بتوانید بهترین کمپوست را تولید کنید، اول باید بدانید به چه موادی نیاز دارید. مواد لازم برای تهیه کمپوست خانگی شامل موارد زیر می‌شود:

• مواد قهوه‌ای (Compost Browns):

  اگر شانه کاغذی تخم مرغ دارید، برگ‌های خشک شده در اطراف‌تان وجود دارد یا به کاه، کاغذ، دستمال کاغذی، مقوا، کیسه قهوه یا کیسه چای دسترسی دارید، آن‌ها را دور نیندازید و برای درست کردن کمپوست نگه‌شان دارید.

• مواد سبز (Compost greens):

  انواع تفاله قهوه و چای، سبزیجات، پوست میوه، گل‌های باقی مانده و پلاسیده از مهمانی‌ها و جشن‌ها و حتی پوسته تخم مرغ، زیر گروه مواد سبز قرار گرفته و شما می‌توانید برای درست کردن کمپوست سراغ‎شان بروید.

• مواد ممنوعه:

  وجود دو دسته مواد بالا ضروری است؛ اما در عین حال مهم است که بدانید مواد ممنوعه‌ای هم هستند که به هیچ وجه نباید وارد ساختار کمپوست شوند. این مواد شامل مدفوع سگ و گربه، محصولات لبنی، آب دارای مواد شوینده و شیمیایی، پلاستیک، حشرات، خاکستر زغال، گیاهان بیمار و موارد مشابه می‌شود. اضافه کردن این مواد باعث ایجاد مشکلاتی مثل ایجاد بوی بد شده یا برای سلامت انسان خطرناک خواهد بود.

• سطل و مقداری شاخه و برگ:

  همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم، می‌توانید سطل کمپوست خانگی بخرید یا از سطل‌های ساده و معمولی درب‌دار استفاده کنید. وجود شاخه و برگ نیز به جریان هوا کمک خواهد کرد.

چگونه کمپوست خانگی درست کنیم؟

با داشتن مواد بالا، وقت تهیه کمپوست خانگی رسیده است. برای این کار لازم است ابتدا کف سطل مد نظر خود را با مقداری شاخه بپوشانید و سپس روی آن مقادیری برگ قرار دهید. حالا یک لایه از مواد قهوه‌ای را با ضخامت مناسب روی برگ‌ها بریزید. بعد به همین میزان مواد سبز را به لایه قهوه‌ای اضافه کنید و این کار را با همین ترتیب، یعنی یک لایه مواد قهوه‌‎ای و یک لایه مواد سبز انجام دهید تا سطل شما پر شود. سعی کنید به خاطر بسپارید که آخرین لایه مواد، شامل کدام رنگ بوده تا اگر خواستید مجددا لایه تازه‌ای اضافه کنید، ترتیب گفته شده، به هم نریزد.

دقت داشته باشید که رطوبت مواد داخل سطل نباید به اندازه‌ای باشد که آب از آن‌ها چکه کند و نباید هم کاملا خشک باشند. اگر متوجه خشک شدن مواد شدید، می‌توانید مقداری آب به آن اضافه کنید. همچنین اگر متوجه شدید مواد بوی بدی پیدا کرده‌اند، مواد کمپوست را زیر و رو کنید. این فرایند را حدود چهار تا شش ماه انجام دهید تا خاکی تیره رنگ و شکننده به دست آید. این موارد، نشانه‌های حاضر شدن کمپوست شما هستند. دقت داشته باشید تا زمانی که این خاک تیره و شکننده به دست نیامده است، نباید محتویات سطل کمپوست را پای گل و گیاه ریخته یا به فروش برسانید، چون محصول هنوز کاملا به عمل نیامده و می‌تواند مانع از رشد گل و گیاه شود. قیمت کمپوست خانگی تهیه شده توسط شما، بسته به وزن و کیفیت آن متغیر خواهد بود و در نهایت این شما هستید که قیمت‌گذاری را انجام می‌دهید.